Wspomnienia z dzieciństwa zamknięte na podwórku sprzed 50 lat. Kwartał tych ulic w Nowej Soli to był cały świat ówczesnych dzieci

Takie podwórko ma każdy 50 czy 60 - latek, który wychował się w mieście. Mógł być trzepak, albo tylko murek, na którym się przesiadywało. Wieczorami z okien dobiegał krzyk matek, wywołujących kolejne dzieci do domu, albo zrzucające któremuś kromkę chleba. Tak było na tym podwórku, od którego zaczęła się dyskusja w grupie Nowa Sól wczoraj na Facebooku. Pod jednym zdjęciem pojawiło się ponad sto komentarzy.
– Podwórko między ul. Kopernika, a Kościuszki. Moja babcia i moi bracia Jacek, Zdzisiu i Stefan – opisała fotografię z ok. 1958 roku pani Elżbieta.

Kiedy pierwsze osoby zobaczyły to zdjęcie, szybko ruszyła dyskusja o tym, gdzie to dokładnie jest.
– Wychodzi na to, że opisywane dawne podwórko jest teraz ulicą i chodnikami (pewnie nówki) – domyślił się pan Stanisław.

– Na krzyżówce, kiedyś stał kiosk Ruchu, na przeciwko był warzywniak – stwierdził ktoś inny. A jeszcze inny dodał, że „teraz, to jest między ul. Kościuszki, a Św. Barbary”.

Komuś innemu przypomniało się, że w pobliżu pod koniec lat 60. wybudowana została piekarnia. – Szło się po świeży chleb, a po drodze do domu pół bochenka ginęło w naszych brzuszkach – przypomniała pani Hanna.
– To piękne podwórka. Wygląd pozostał ten sam – napisał jeszcze ktoś inny z grupy.

– Zawsze, jak tamtędy przechodzę, czas cofa się, przez co wspomnienia powracają – stwierdziła pani Anna Maria.

Pani Ewa wyjaśniła, że ówczesna ul. Kopernika, to dzisiejsza Św. Barbary, do lat 90. XX w. była ul. Kopernika i od niej nazwę wzięło powstałe na przełomie lat 60/70 XX w. osiedle.

Jak się odnaleźć na podwórkach pomiędzy dzisiejszą ulicą Kościuszki, a Św. Barbary? Z tym pytaniem zwracamy się do Tomasza Andrzejewskiego, dyrektora Muzeum Miejskiego w Nowej Soli, który też wychował się w tej okolicy. Okazuje się, że sposób na rozróżnienie zabudowy jest prosty.

– Zabudowa przedwojenna, to te budynki, które przylegają do obecnej ul. Kościuszki. Mają dwuspadowe dachy, są dwupiętrowe. To budynki, które mają ryzality z klatkami schodowymi. Pod koniec lat 20. i 30. XIX wieku obecne ulice Kościuszki i Kupiecka podlegały intensywnej zabudowie. Powstawała tam nowa część miasta, aż do wysokości dzisiejszej ulicy Wesołej – mówi dr Andrzejewski.

Historyk wyjaśnia, że następne w kolejności to budynki dozametowskie, stawiane dla pracowników DOZAMET-u. Powstały w latach 50. Sąsiadują z obecnymi szkołami, mają jeszcze dachy dwuspadowe. Okazuje się, że w polskich budynkach klatki schodowe były budowane w środku, jak na osiedlu Spółdzielczym czy Kopernika.
W kolejności pierwsze z nich to Spółdzielcze. – Powstało w latach 1963-64. Było pierwszym zbudowanym przez Nowosolską Spółdzielnię Mieszkaniową. Zamykało się w obecnych granicach ulic Kołłątaja, Kupieckiej (dawnej 22 lipca) i Kościuszki. Bloki mają po 3-4 piętra. Mają płaskie dachy i balkony – wyjaśnia dr Andrzejewski. – Parę lat później zaczęto budować osiedle Kopernika. To była słynna, budowana na tysiąclecie państwa polskiego inwestycja. 10 maja 1966 roku wbudowano akt erekcyjny. Dosyć szybko je zbudowano, bo w ciągu pięciu lat. Budynki mają po cztery piętra i różną konstrukcję. Zastosowano kilka różnych projektów – tłumaczy nasz rozmówca. – Te osiedla zlewają się ze sobą. Mamy przedwojenną zabudowę oraz z lat 50. i 60.

Zobacz to miejsce na mapie:

Wspomniane zdjęcie pani Elżbiety z każdą chwilą po publikacji miało coraz więcej komentarzy. Okazało się, że właśnie tam wychowało się wielu nowosolan. I każdy ma wspomnienia.

– Podwórka były piaskowe, można było szybko narysować każde boisko. Siatki nie było, ale była kreska. To wystarczało, aby świetnie się bawić – wspomina Wanda Świdzińska, która wychowała się w tej okolicy. – Dzisiaj, dzieci nie wiedzą, co to jest podwórko. Wtedy to dzieciaki robiły ten klimat.

Pan Stanisław poinformował, że po przeciwnej stronie ul. Św. Barbary mieszkał polonista z „Odlewniaka” pan Zbigniew. Ktoś inny potwierdził, że był sąsiadem jego zza ściany: „Sympatyczny, zawsze uśmiechnięty”.

– Na tym podwórku doszkalałam się w jeździe. Wcześniej uczyłam się na większym rowerze kuzyna – napisała pani Ewa. A pani Iwona przyznała, że doskonale te okolice, bo ul. Kościuszki to również jej dzieciństwo. – Tam zawsze czuć ducha naszych beztroskich lat – przyznała.

– Moje podwórko. Fajne czasy – stwierdził pan Maciej.

W grupie Nowa Sól wczoraj pani Barbara opublikowała zdjęcie z ok. 1958 r., też z ul. Kościuszki. Dokumentuje ono jedną ze zbiórek podwórkowych.
– Podwórko było naszym światem, a podwórkowe znajomości są do dzisiaj – skomentowała Wanda Świdzińska.
– Wszystkie podwórka na Kościuszki przy przedwojennych kamienicach ogrodzone były takimi płotkami – wspomina pani Jolanta.

– Wszyscy się gdzieś wyprowadzili... Wyjechali... Ale dla mnie ul. Kościuszki nadal należy do najpiękniejszych w Nowej Soli – przyznała pani Barbara.

W grupie Nowa Sól wczoraj na Facebooku pojawiło się więcej zdjęć z ulicy Kościuszki. Kolejne zamieścił Sławomir Ludwiczak. – Ulica Tadeusza Kościuszki - jedna z ważniejszych arterii miasta, kiedyś (prawie do końca lat 70. ślepo zamknięta za tzw. Odlewniakiem) – opisał zdjęcie z zimy 1967 roku i dodał, że śnieżne zimy wtedy były normą. Pan Sławomir pokazał też zdjęcia perspektywy ulicy z pierwszych ciepłych dni wiosny 1968 roku.

– Ul. Kościuszki – jedna z piękniejszych ulic naszego miasta – oceniła pani Maria.

Wspomnienia z przeszłości ulicy Kościuszki i okolicy kończymy w 2004 roku. – Znalazłem zdjęcia ze spaceru w grudniu 2004 r. Może nie są bardzo stare, ale jednak świetnie pokazują zmiany, jakie zaszły w mieście – opisał Andrzej Stacherski zdjęcia zrobione na trasie od ul. Kościuszki 11a do Wojska Polskiego i dalej, aż do ul. Sienkiewicza.
Na jednej z tych fotografii pan Daniel dostrzegł swoje pierwsze auto.

– Wspaniała podróż sentymentalna. Zawsze Nowa Sól mi się podobała, a w szczególności ulica Kościuszki, ale teraz zobaczyłem kolosalną różnicę. Coś niesamowitego! Na zdjęciach stoi nawet mój pierwszy samochód duży fiat – skomentował Daniel Kołtun.

– Dziewięć najpiękniejszych lat mojego dzieciństwa. Cudowni ludzie, fantastyczne koleżeństwo. Zabawy na targowisku, kapslowy wyścig pokoju na asfaltowej jezdni – przypomina pani Jolanta.

– Wspominam je z łezką w oku... Dziś takich miejsc już nie ma – potwierdza pani Barbara.

ZOBACZ TEŻ WIDEO: Nowa Sól żegna kopciuchy. W styczniu ruszy program dotacji do wymiany starych pieców