Szlakiem Żydów Landsberskich… [ZDJĘCIA]

Montaż tablicy jest efektem ugody zawartej pomiędzy Miastem Gorzowem Wielkopolskim a Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, wypracowanej w toku postępowania regulacyjnego przed Komisją Regulacyjną w Warszawie. Tablica ma upamiętniać społeczność żydowską i istnienie synagogi oraz domu gminnego w latach 1854 – 1938.

- Gorzów pielęgnuje tradycje, szanuje swoją historię, doświadcza jej każdego dnia – podkreślił podczas uroczystości prezydent miasta Jacek Wójciki. - Ta tablica to kolejny dowód na to i kolejny powód do dumy. Jesteśmy dumni z miejsca, w którym żyjemy, mieszkamy. Mamy świadomość, że jest ono zbudowane i ukształtowane z działań i aktywności jego dawnych mieszkańców – dodał prezydent.

Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP zgłosił roszczenia o przyznanie własności gruntu przy ul. Spichrzowej – ul. Łużyckiej w Gorzowie Wlkp. w granicach dawnej parceli, która w okresie międzywojennym stanowiła własność gorzowskiej gminy żydowskiej i zabudowana była budynkiem synagogi oraz budynkiem Zarządu Gminy Synagogalnej (domem gminnym). W domu gminnym siedzibę miały również organizacje żydowskie zajmujące się opieką społeczną: Mieszczański Instytut Społeczny i Prywatna Kasa dla Ubogich. Roszczenie o przeniesienie własności gruntu przysługuje Związkowi Gmin na mocy przepisów ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich.

Ugoda była kompromisowym sposobem rozwiązania problemu rewindykacji mienia żydowskich osób prawnych. Miasto pokryło koszty związane z umieszczeniem tablicy pamiątkowej ze swoich środków finansowych, natomiast wymiary tablicy, materiał z jakiego jest wykonana oraz wielkość liter i treść napisu zostały uzgodnione między stronami. Treść napisu została pozytywnie zaopiniowana przez ówczesną Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie. W zamian - Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich wycofał wnioski regulacyjne.

- Serdecznie podziękowania składam na ręce prezydenta, ale również wszystkich mieszkańców za kultywowanie pamięci narodu żydowskiego, którego losy związane były również przedwojennym Gorzowem – podkreśliła Alicja Kobus, przewodnicząca Gminy Żydowskiej w Poznaniu. – To ważne, by pamiętać o historii miejsc, w których żyjemy - dodała.

W uroczystości wzięła również udział Monika Krawczyk, dyrektor Fundacji Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie.

Napis na tablicy brzmi:
„Pamięci żydowskich mieszkańców Landsberga
Żydzi mieszkali w Landsbergu od XIV w. przyczyniając się do rozwoju miasta.
W 1871 r. w mieście żyło 730 żydów.
W Landsbergu znajdowały się synagoga oraz dom gminny tzw. Kahał.
Synagoga wybudowana w 1854 r została spalona podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938r. przez niemieckie nazistowskie bojówki.
Po 1942 r. ostatni landsberscy żydzi zostali deportowani przez Niemców do gett i obozów zagłady.
Przeżyli tylko nieliczni.
Pamięć o nich jest błogosławieństwem”.